Η Φωνή των διατροφικών διαταραχών (Β’ μέρος): Η αποπλάνηση

Η

Τη στιγμή που ολοένα και αυξάνονται τα ποσοστά των ανθρώπων, κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες της δύσης, που καταθέτουν τις μαρτυρίες τους, σχετικά με τον αγώνα που δίνουν να απεγκλωβιστούν από τα δίχτυα των διατροφικών διαταραχών, αξίζει να σταθούμε στις ιδιαίτερες συνθήκες που εκμεταλλεύεται η φωνή της βουλιμίας & της ανορεξίας για να υφάνει τον ιστό της.

Πώς καταφέρνουν οι διατροφικές διαταραχές να αποπλανούν τα θύματά τους;

Το ξεκίνημα της δράσης τους σηματοδοτείται συνήθως με υποσχέσεις απέναντι στους ανθρώπους και κυρίως στις εφήβους & τις νεαρές γυναίκες.

Προσπαθούν να τις πείσουν πως αν ακολουθήσουν κάποιους «απλούς κανόνες», θα τελειοποιήσουν την εμφάνιση, την εικόνα, αλλά κυρίως θα βελτιώσουν την ταυτότητά τους, την ύπαρξή τους ολάκερη.

Θα αποκτήσουν τον πλήρη έλεγχο της ζωής τους, τον πλήρη έλεγχο των συναισθημάτων τους, δεν θα υπάρχει τίποτα ικανό να τους πληγώσει ή να τους φοβίσει και θα οπλιστούν με ανθεκτικότητα απέναντι στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.

Ακούγεται πράγματι, μια πολύ δελεαστική συμφωνία!

Βεβαίως η φωνή των διατροφικών διαταραχών, ξεχνάει να αναφέρει ότι στην διαμόρφωση αυτών των κανόνων για το πώς θα περνάνε την καθημερινότητά τους, τα ίδια τα κορίτσια στερούνται κάθε δικαιώματος να έχουν άποψη, λόγο ή δυνατότητα διαφορετικής επιλογής.

Επιπλέον, η φωνή της βουλιμίας & της ανορεξίας αποφεύγει αρχικά να αποκαλύψει την αυστηρότητα αυτών των κανόνων, καθώς και την επιδείνωση αυτής της αυστηρότητας καθώς θα περνάει ο χρόνος. Από ένα σημείο και περα δεν επιτρέπεται ουδεμία παρασπονδία ή αντιστάση.

Οι διατροφικές διαταραχές πλησιάζουν τα θύματά τους, σε φάσεις που οι άνθρωποι μπορεί να αισθανθούν ευάλωτοι ή απομονωμένοι, λόγω συγκεκριμένων δυσχερών ή στρεσογόνων συνθηκών στην ζωή τους.

Συχνά η φωνή της ανορεξίας & της βουλιμίας, απευθύνεται σε κορίτσια (συνήθως) με υψηλούς στόχους και εκμεταλλεύεται τις προσδοκίες & τα όνειρα που κρατούν για την ζωή τους. Άλλες φορές επιλέγει να προσεγγίσει ανθρώπους που έχουν υποφέρει από κάποιου είδους τραυματικό γεγονός ή κακοποιητική συμπεριφορά , με την υπόσχεση να τους δοθεί ένα εισητήριο εξόδου από όλα τα σύνοδα αρνητικά συναισθήματα.

Σε μερικές περιπτώσεις, οι διατροφικές διαταραχές επιδιώκουν να παγιδεύσουν τα νεαρά κορίτσια όταν εκείνα διανύουν μια μεταβατική περίοδο στην ζωή τους. Σε αυτές τις περιστάσεις οι έφηβοι μπορεί να έρθουν αντιμέτωποι με σημαντικές προκλήσεις.

Στην προσπάθειά τους μεγαλώνοντας, να αναγνωρίσουν τους προσωπικούς περιορισμούς & δυνατότητές, τις προτιμήσεις, τις επιδιώξεις, τις προθέσεις, τις αξίες, τις εμπνεύσεις στην ζωή τους, μπορεί παράλληλα να έρθουν σε επαφή με αντιφατικές αξίες που προωθούνται από τον κυρίαρχο κοινωνικό Λόγο ή τον επικρατέστερο Λόγο του στενότερου περιβάλλοντός τους.

Ας έχουμε στο νου μας, άλλωστε, ότι το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο, τα κυρίαρχα κοινωνικά μηνύματα & ο τρόπος που χρησιμοποιούμε την γλώσσα, διαμορφώνουν την αντίληψή μας για τα πράγματα, συμβάλλουν στην κατανόησή μας για το τί είναι καλό ή κακό και θέτουν το πρότυπο για μια «καθολική αλήθεια».

Με λίγα λόγια, αν ο κυρίαρχος κοινωνικός Λόγος διαμηνύει ότι οι γυναίκες είναι «ατελείς», εφόσον δεν πληρούν τα ισχυρά πρότυπα ομορφιάς, ή έχουν πιο «γεμάτα» σώματα, τότε ενδέχεται να εσωτερικεύσουν αυτό το μήνυμα. Ως επακόλουθο, καθώς διαπιστώνουν η εικόνα τους να διαφοροποιείται από τις προδιαγραφές που θέτει η εξουσία του κυρίαρχου λόγου, αρχίζουν να αυτοπροσδιορίζονται ως «αποτυχημένες» ή «ανεπαρκείς».

Κατά τον ίδιο τρόπο βέβαια, τέτοιες δυνάμεις εξουσίας, μπορεί να οδηγήσουν ορισμένους ανθρώπους, να εσωτερικεύσουν τις απαιτήσεις & πρακτικές των διατροφικών διαταραχών, ως μέρος της προσωπικής τους ταυτότητας, ως κομμάτι των δικών τους επιδιώξεων και μάλιστα ιδιαίτερα σημαντικών για την ζωή τους.

Σε αυτά τα πλαίσια κοινωνικού ελέγχου, οι διατροφικές διαταραχές, μπορεί να λειτουργήσουν ως ένα μέσο να προσδιορίσει ο άνθρωπος την αυτοαξία του. Η εφαρμογή των πρακτικών που επιβάλλουν οι διατροφικές διαταραχές, μπορεί να ερμηνευθούν από τον άνθρωπο που δοκιμάζεται, ως «το μόνο πράγμα στο οποίο είμαι καλός».

Η παραπάνω λογική, μπορεί να προακαλέσει, π.χ ένα νεαρό κορίτσι που καταφέρνει να χάνει βάρος, να σκεφτεί ότι πλεόν «δικαιούται» να κατανοεί τον εαυτό της ως επιτυχημένο ή ως έχων αυτοπειθαρχία. Αντιθέτως, η υπαναχώρηση, μπορεί να γίνει αντιληπτή ως μια επιβεβαίωση της αναξιότητάς, ως μια αντανάκλαση της αδυναμίας και των περιορισμένων δυνατοτήτων της ταυτότητάς της, στο σύνολο.

Επιπλέον παρατηρείται, η δυτική κυρίως κουλτούρα, να διαδίδει με περίσσιο ενθουσιασμό, αξίες όπως αυτές της αυτοπειθαρχίας & του ατομικισμού. Πολλές φορές μάλιστα τέτοιου είδους ιδέες μας συστήνονται ως μοναδική δίοδος για την οικοδόμηση μιας υγιούς, ασφαλούς & συνεκτικής ταυτότητας ή ζωής.

Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, ορισμένες γυναίκες, δελεάζονται να επιδιώξουν τον αυτοέλεγχο & την ανεξαρτησία (χρησιμοποιώντας ακόμα και τις ακραίες πρακτικές που προτείνει η διατροφική διαταραχή), ως έναν τρόπο νασυντονίσουν την ύπαρξή τους, με αυτό που προωθείται ως «κοινωνικό είναι».

Βεβαίως,όταν αποστασιοποιούνται από αυτές τις συνήθειες, έρχονται αντιμέτωπες με το βάρος της απογοήτευσης καθώς αισθάνονται, εκτός των άλλων, να «προδίδουν» τις νόρμες της σύγχρονης κοινωνίας, τις οποίες έχουν παλέψει τόσο να ενστερνιστούν.

Επιπλέον, υπό την πίεση των κοινωνικών επιταγών, ενδέχεται να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τις αξιακές τους διαφοροποιήσεις από τις απαιτήσεις της νόρμας και μάλιστα μπορεί να φθάσουννα αντιληφθούν αυτές τις απαιτήσεις ως δική τους προσωπική επιλογή & επιθυμία.

Επακόλουθα, ακόμα κι όταν κάνουν ένα βήμα πέρα από αυτό που η διατροφική διαταραχή θα περίμενε από τα νεαρά κορίτσια, εκείνα μπορεί να υποτιμήσουν την επιτυχία τους και να αισθανθούν ότι χάνουν ένα κομμάτι του εαυτού τους.

Από την άλλη μεριά, το κυρίαρχο μήνυμα του περίγυρού τους, μπορεί να αφορά την αίσθηση υποχρέωσης ορισμένων γυναικών να φροντίζουν πρωτίστως τους άλλους, την στιγμή που προσωπικές τους προτιμήσεις, ελπίδες και επιδιώξεις τίθονται στον πάτο των προτεραιοτήτων τους.

Συνεπώς, δεν είναι λίγες οι φορές που παρατηρούμε γυναίκες να συγκρούονται αξιακά με τον κατεστημένο τρόπο αντίληψης του κοντινού ή ευρύτερου περιβάλλοντός τους, όταν σκέφτονται να επιλέξουν την αυτοφροντίδα τους. Τέτοιου είδους συγκρούσεις οδηγούν συχνά σε ακόμα μεγαλύτερη σύγχυση και δυσκολεύουν σημαντικά την αντίσταση στην φωνή & τις επιδράσεις των διατροφικών διαταραχών.

Διαβάστε: Η Φωνή των διατροφικών διαταραχών (A’μέρος): Οι πρώτοι ψίθυροι
Διαβάστε: Η Φωνή των διατροφικών διαταραχών (Γ’ μέρος): To υποστηρικτικό δίκτυο αντίστασης

Σύντομη περιγραφή

Κασσανδρα Πήτερσεν

Ψυχολόγος, Διδάσκουσα στο διεθνές Masters Αφηγηματικής Θεραπείας και Κοινοτικής Πρακτικής του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης (Masters of Narrative Therapy and Community Work, University of Melbourne), MSc Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια. Επίτιμος Κλινικός Συνεργάτης της Σχολής Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης

Παρέχει υπηρεσίες ψυχοθεραπείας σε ενήλικες, οικογένειες και ομάδες, εποπτεία & εκπαίδευση σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας & κοινοτικής πρακτικής.

Διενεργεί σεμινάρια & διαλέξεις σε ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων του τομέα ψυχικής υγείας.

Τηλ: 6941405424

Ψυχολόγος, Διδάσκουσα στο διεθνές Masters Αφηγηματικής Θεραπείας και Κοινοτικής Πρακτικής του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης (Masters of Narrative Therapy and Community Work, University of Melbourne), MSc Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια. Επίτιμος Κλινικός Συνεργάτης της Σχολής Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης

Παρέχει υπηρεσίες ψυχοθεραπείας σε ενήλικες, οικογένειες και ομάδες, εποπτεία & εκπαίδευση σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας & κοινοτικής πρακτικής.

Διενεργεί σεμινάρια & διαλέξεις σε ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων του τομέα ψυχικής υγείας.

Τηλ: 6941405424

Μπορείτε να την βρείτε και στο: