από τηνΚασσανδρα Πήτερσεν

Παλαιστίνη και Ισραήλ: Μια προσωπική εμπειρία από την Αφηγηματική μου πρακτική

Π
Πριν από 10 χρόνια πήγα στην Ραμάλα της Παλαιστίνης με την διεθνή αποστολή του Dulwich Centre foundation και σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Αφηγηματικής Ψυχοθεραπείας της Παλαιστινης. Συμμετείχα με μια ομαδα θεραπευτών από την Σιγκαπούρη, τον Καναδά, τις ΗΠΑ, την Τουρκία, την Αυστραλία. Μέρος της δουλειάς μας ηταν η επίσκεψη στα σπίτια Παλαιστίνιων οικογενειών που υφίσταται τις επιπτώσεις της κατοχής και το συνεχόμενο τραύμα από τις καθημερινές κτηνωδίες, καταπιέσεις και αδικίες μιας αποικιοκρατικής πολιτικής.

(περισσότερα…)

Απαντώντας στην παρουσία του Τραύματος στην θεραπευτική συζήτηση (video 10)

Α

Πώς κάνει το Τραύμα ορατή την παρουσία του στην θεραπευτική συζήτηση;

Η εμπειρία μου δείχνει ότι συχνά επεμβαίνει στο ρυθμό της θεραπευτικής κουβέντας αποκλείοντας δυνατότητες συν-έρευνας. Έτσι, ο θεραπευόμενος «αφηγείται» (narrating) ιστορίες τραύματος με τρόπο που υποστηρίζεται από την κουλτούρα θεσμικών διαδικασιών, π.χ αστυνομικές αναφορές, κατάθεση στοιχείων.

Η Αφηγηματική προσέγγιση δεν ενδιαφέρεται απλά να φωτίσει ιστορίες στην ζωή του ανθρώπου. Οι Αφηγηματικές ερωτήσεις μας προσκαλούν να ασχοληθούμε με την εμπειρία της ιστορίας και την θέση του θεραπευόμενου απέναντι στην διατύπωση της εμπειρίας του (engaging, not narrating).

Ποιες αφηγηματικές ιδέες και πρακτικές μπορεί να βοηθήσουν να διακόψουμε την ικανότητα του Τραύματος να ορίζει τους όρους που θα γίνει η θεραπευτική κουβέντα;

Η τέχνη των ερωτήσεων στην Αφηγηματική θεραπεία

Η

Ένα από τα πράγματα που με συναρπάζουν στις θεραπευτικές συζητήσεις είναι να συν(μ)-μετέχω με θεραπευτικές ερωτήσεις που βασίζονται στην Αφηγηματική προσέγγιση. Αυτό που χαρακτηρίζει την θεραπευτική μου στάση είναι η αδιάλλειπτη και ενεργή προσπάθειά μου να συστήνω ερωτήσεις που κινούνται από αυθεντική περιέργεια και όχι να προσκολώμμαι σε υποθέσεις ή ερμηνείες για όσα οι θεραπευόμενοι μοιράζονται (ή επιλέγουν να μην μοιραστουν) μαζί μου. Έχω επίγνωση ότι η ιδέα ότι ο θεραπευτής θα πρέπει να αξιολογήσει την επιθυμία που εκδηλώνει ο θεραπευόμενος για να του απαντηθούν τα ερωτήματά του είναι πατερναλιστική και υποδηλώνει την άσκηση εξουσίας επάνω στον θεραπευόμενο.

Η διαμόρφωση ερωτήσεων που μπορεί να συμβάλλουν βοηθητικά στην θεραπευτική συζήτηση είναι αυτό στο οποίο εξειδικεύομαι, παράλληλα είναι το πάθος μου, η «τέχνη» μου, θα έλεγα.

Οι ερωτήσεις που προσφέρω είναι αποδομητικές, relational, response-based, επικαιροποιημένες και σχετικές με τις περιγραφες και τα πλαίσια του εκάστοτε ανθρώπου, όχι θεωρητικές και προσχεδιασμένες. Είναι ερωτήσεις βαθιά πολιτικές (διαπραγματεύονται ζητήματα ανισοτήτων, διαφορών δύναμης κτλ), ερωτήσεις που έχουν την πρόθεση να συνοδεύουν τους ανθρώπους στις πολλαπλές προσπάθειες που κάνουν να περιγράψουν τις ιστορίες, εμπειρίες, γνώσεις και κατανοήσεις τους με δικά τους λόγια.

(περισσότερα…)

Ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος εκπαίδεσης του ΙΑΨ & του Dulwich Centre (Australia) 2021-2023

Ο

Βαδίζοντας αργά αλλά σταθερά προς το τέλος της άνοιξης ολοκληρώθηκε και το ταξιδι των σπουδαστών του προγράμματος πιστοποίησης Αφηγηματικής Θεραπείας του Dulwich Centre (Australia) & του Ινστιτουτου Αφηγηματικής Θεραπείας με την παρουσίαση των practice projects τους!

Ανυπομονώ για όσα μπορεί να συνεχίσει να προσφέρει στο field αυτή η ομάδα θεραπευτών που συμμετείχε στο πρόγραμμα με ενθουσιασμό, αφοσίωση, προσοχή και φροντίδα.

Ηταν τιμή μου να συνοδεύω με την διδασκαλία και εποπτεία μου την διαδρομή των εκπαιδευόμενων καθώς και να γίνομαι μάρτυρας των ιστοριών των ανθρώπων με τους οποίους δουλέψανε.

Ευχαριστώ θερμά τον Mark Hayward για την πάντα ζεστή και απολαυστική συνεργασία μας!
Ενα μεγάλο ευχαριστώ και στον Αδάμ Χαρβάτη, τον επιστημονικό υπεύθυνο του ΙΑΨ, ο οποίος στην Ελλάδα βρίσκεται πίσω από κάθε δυνατότητα εκπαίδευσης, σύνδεσης και διερεύνησης των αφηγηματικών ιδεών μέσω του ΙΑΨ σε συνεργασία με το Dulwich Centre!

Πότε είμαστε έτοιμοι για μια νέα πρόκληση;

Π

«Πώς ξέρουμε αν/ή πότε είμαστε έτοιμοι για μια νέα πρόκληση; Τί μας δείχνει αν/πότε είμαστε έτοιμοι;…και πιο συγκεκριμένα στο πλαίσιο της θεραπευτικής πρακτικής: πώς ξέρουμε αν/πότε είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε μια νέα συνεργασία με έναν ή περισσότερους θεραπευόμενους; »

Κάνω την καθιερωμένη μου βόλτα στην παραλία μετά το τέλος των σημερινών πρωινων ραντεβού. Στο μυαλό μου στροβιλίζει αυτός ο προβληματισμός που τέθηκε στο επίκεντρο της συζήτησής μας με μια εποπτευόμενή μου και μια σειρά από σκέψεις συνοδεύουν τον περίπατό μου.

(περισσότερα…)

Πόσο υλικό χρειάζεται για να ξεκινήσει η διαδικασία της συν-έρευνας; (video 9)

Π

Σε αυτό το βίντεο μοιράζομαι ορισμένες σκέψεις σχετικά με ερωτήματα που δέχομαι συχνά από θεραπευτές στα πλαίσια της εποπτείας που προσφέρω όπως πχ. Πότε και πώς είμαστε σε θέση να πούμε ότι το υλικό που συλλέξαμε από τις ιστορίες που μοιράζονται μαζί μας οι άνθρωποι είναι αρκετό, ώστε να αρχίσουμε να χρησιμοποιούμε τους χάρτες/πρακτικές της αφηγηματικής; Προσκαλώ μια αμφισβήτηση/αποδόμηση της ιδέας ότι η συγκέντρωση ‘αρκετού’ υλικού είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την σύνδεση μας με τις ιδέες/πρακτικές της αφηγηματικής και την συν-κατασκευή πλούσιων περιγραφών της εμπειρίας και των ιστοριών των ανθρώπων.

Τραύμα: «Αποκεντρωμένη» ή/και «Επιδραστική» θεραπευτική στάση (video 8)

Τ

Εάν ενδιαφερόμαστε να τοποθετηθούμε στην θεραπευτική συζήτηση μέσα από μια μεταστρουκτουραλιστική, μεταμοντέρνα σκοπιά, τότε ενδεχομένως να δούμε τον ρόλο μας να χαρακτηρίζεται από την θεραπευτική στάση που περιγράφεται στην αφηγηματική ως «αποκεντρωμένη και επιδραστική». Αν η κατασκευή νοήματος είναι μέρος μιας συνεργατικής διαδικασίας που λαμβάνει χώρα μαζί με τον άνθρωπο λεπτό-προς-λεπτό, τότε οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι η θέση του/της θεραπευτή/τριας είναι αναπόφευκτα ‘πολιτική’ καθώς μπαίνει σε διαπραγμάτευση το ερώτημα, ποιανού το νόημα θα μπει στο επίκεντρο, πότε, γιατί, ποιος το ορίζει κτλ. Σε αυτό το βίντεο συζητώ πώς η παρουσία του τραύματος/κακοποίησης μας προσκαλεί να εξετάσουμε με ευελιξία και accountability/ευθύνη την σχέση μας με την θεραπευτική αυτή στάση στα πλαίσια μιας intentional και responsive πρακτικής.

Κλινικές διαδικασίες ή/και αφηγηματική συν-έρευνα; (video 7)

Κ

Διαπραγματεύομαι ένα ερώτημα που προκύπτει συχνά στις συζητήσεις εποπτείας από θεραπευτές που εργάζονται σε οργανισμούς και κέντρα όπου υπάρχουν συγκεκριμένες προσδοκίες να ακολουθηθούν τυπικές διαδικασίες & πρωτόκολλα (πχ διαγνωστικές αξιολογήσεις, κλινικές σημειώσεις, λήψη ιστορικού κτλ.).
Πώς επηρεάζουν αυτές οι επιβεβλημένες παράμετροι την θεραπευτική μας στάση και την εξέλιξη της θεραπευτικής κουβέντας;
Υπάρχει χώρος για συνεργατική πρακτική και συν-έρευνα εντός αυτών των πλαισίων;

Προσδιορισμός προθέσεων για την θεραπευτική συζήτηση (video 6)

Π

Σε αυτό το βίντεο συζητώ την σημασία του προσδιορισμού κοινών προθέσεων για την θεραπευτική συζήτηση μεταξύ θεραπευτή/τριας και θεραπευόμενου/ης. Εξετάζουμε πώς απευθύνοντας προσκλήσεις στους ανθρώπους να διατυπώσουν τις προθέσεις τους για την θεραπευτική συζήτηση ανοίγονται δυνατότητες για την δημιουργία accountability και responsive πρακτικής. Η συνεχής διαδικασία της (επανα)ονοματοδοσίας των προθέσεων ή αυτού που είναι περισσότερο σημαντικό για τους ανθρώπους να μπει στο επίκεντρο, στιγμή-προς- στιγμή ή σε κάθε συζήτηση, αποτρέπει ενεργά τον κίνδυνο να πέσουμε στην παγίδα της δημιουργίας υποθέσεων σχετικά με το πώς θα έπρεπε να δείχνει η θεραπευτική διαδικασία.

«Scaffolding» και ιδέες για την επιβράδυνση της θεραπευτικής κουβέντας (video 5)

«

Σε αυτό το βίντεο μοιράζομαι ορισμένες ιδέες σχετικά με τους τρόπους με τους οποίους ο θεραπευτής/τρια μπορούν να έχουν επιρροή στο ρυθμό των θεραπευτικών συζητήσεων έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι το πρόβλημα και οι κυρίαρχες ιδέες δεν θα βρουν ευκαιρία να εισβάλουν στην θεραπευτική συζήτηση για να ανατρέψουν πλήρως τη σχέση/ συν-έρευνα και να στερήσουν από τους ανθρώπους την δυνατότητα να περιγράψουν την εμπειρία τους με τους δικούς τους όρους.

Ψυχολόγος, Διδάσκουσα στο διεθνές Masters Αφηγηματικής Θεραπείας και Κοινοτικής Πρακτικής του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης (Masters of Narrative Therapy and Community Work, University of Melbourne), MSc Αφηγηματική Ψυχοθεραπεύτρια. Επίτιμος Κλινικός Συνεργάτης της Σχολής Κοινωνικής Εργασίας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης

Παρέχει υπηρεσίες ψυχοθεραπείας σε ενήλικες, οικογένειες και ομάδες, εποπτεία & εκπαίδευση σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας & κοινοτικής πρακτικής.

Διενεργεί σεμινάρια & διαλέξεις σε ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων του τομέα ψυχικής υγείας.

Μπορείτε να την βρείτε και στο: